چه گونه فیلم دوبله کنیم

ابوالحسن تهامی

این کتاب نخستین درسنامه ی دوبله به زبان فارسی است شامل 138 عنوان آموزنده از جمله:

نکاتی درمورد ترجمه ی فیلم

نکاتی درمورد مدیر دوبلاژ

پیش نیازهای مدیر دوبلاژ

چگونگی تنظیم دیالوگ

فن بیان

چگونه به جای هنرپیشگان خارجی به فارسی بگوییم

چگونه فیلم های مستند را روایتگری کنیم

آنونس

چگونه آنونس بگوییم

تاریخچه ای از آغاز دوبلاژ در ایران

تصاویر بیش ترینه ی دست اندرکاران دوبله

در ایرانبا مطالبی افزوده

295,000 تومان

شناسه محصول: 94706 دسته: برچسب: , , , , , ,

جزئیات کتاب

وزن 450 گرم
ابعاد 21 × 14 سانتیمتر
پدیدآورندگان

ابوالحسن تهامی

نوع جلد

شومیز

نوبت چاپ

ششم

قطع

رقعی

تعداد صفحه

328

سال چاپ

1402

موضوع

سینما

تعداد مجلد

یک

وزن

450

 گزیده ای از کتاب چه گونه فیلم دوبله کنیم

نوشتار حاضر شامل چهار کتاب است. در کتاب یکم از آماده‌سازی فیلم برای دوبله گفته‌ام، که وظیفه‌ی مترجم و مدیر دوبلاژ و بازنویس را در بر می‌گیرد و در کتاب دوم از فن بیان و رازهای گویندگی در نقش‌های مختلف گفته‌ام. کتاب سوّم تاریخچه‌ی کوتاه دوبلاژ است، و کتاب چهارم تالار مشاهیر، یا تصویر دست‌اندرکاران دوبلاژ. به امید آن‌که سودمند باشد.

 در آغاز کتاب چه گونه فیلم دوبله کنیم می خوانیم

 

 

 

 

فهرست

کتاب یکم. 15

درآمد. 15

دوبلاژ، گام نخست… 17

صاحب کار. 17

دوبلاژ، گام دوم. 20

مترجم.. 20

چند نکته‌ی کوتاه در مورد ظرافت‌های ترجمه. 21

استفاده از حرف تعریف فارسی.. 32

انتخاب برابر فارسی برای بعضی نام‌ها و لقب‌ها 33

دوبلاژ، گام سوم. 37

مسئولیت مدیر دوبلاژ. 37

1ـ پشتوانه‌ی ادبی.. 38

پشتوانه‌ی اطلاعات عمومی.. 41

پشتوانه‌ی اطلاعات مربوط به داستان‌پردازی و فیلم‌نامه‌نویسی.. 42

اهمیت دقایق آغازی.. 45

شکل‌گیری داستان و درام. 46

پشتوانه‌ی اطلاعات مربوط به فیلم‌شناسی.. 51

آشنایی با چند اصطلاح سینمایی.. 52

طراحی صدا 55

پشتوانه‌ی فن بیان. 58

بیداری و هشیاری.. 59

کار دیالوگ‌نویسی.. 61

نوشتن دیالوگ را آغاز می‌کنیم.. 65

Body Language. 70

قرار دادن/ مکث / درجمله. 73

چه وقت تو، چه وقت شما 74

گنجاندن نکات ظریف… 76

لهجه. 77

چرا؟. 80

مخاطب فیلم کیست؟. 80

پرهیز از واژه‌های شبیه و دشوار. 81

دشواری‌های تلفظ.. 82

گوش‌نوازی واژه‌ها 83

تاریخ تولد واژه‌ها 83

نزدیک کردن مبتدا به خبر. 84

تجربه و تمرین.. 85

جای فعل در جمله. 87

همخوانی سخن فارسی با تصویر. 89

نکاتی را که می‌توان پررنگ‌تر کرد. 89

موضوع زمان و مکان. 91

روشن شدن نام شخصیت‌ها و دیگر قضایا 92

حفظ ویژگی‌های فیلم.. 93

Do you speak English?. 100

یادداشت‌های شخصی.. 102

تکه کردن فیلم.. 102

اینکاسترو incastro. 103

خط پایان. 104

نقش بازنویس…. 105

روز صدابرداری.. 109

فیلم را ببینید. 110

حال و هوای فیلم، و حال وهوای نقش‌ها 110

دوبله‌ی فیلم‌های مستند. 112

شک به مترجم.. 112

نوشتن متن روایی.. 113

ساده و کوتاه بنویسیم.. 114

مخاطب کیست؟. 115

زیر و ذیل.. 115

اشکال‌های گوینده. 116

تنوع به ابتکار کارگردان. 119

داوری کار خود. 119

سامانه هجی کردن از رسانه‌های شنیداری.. 120

دوبلاژ، گام چهارم. 122

گویندگی.. 122

دوبلاژ، گام پنجم.. 123

استودیو و وظایف آن. 123

اتاق مووی‌یولا moviola. 124

اتاق ضبط.. 125

اتاق فرمان. 126

استودیوهای جدید. 127

اتاق ضبط.. 128

وظیفه‌ی صدابردار. 128

فرآیند صدابرداری ادامه می‌یابد. 129

روش مگنتیگ…. 132

روش اُپتیک…. 133

کار صداآمیزی در هالیوود. 134

کتاب دوم. در شناخت فن بیان.. 137

درآمد. 137

 فن بیان را از پایه‌های آن آغاز کنیم: 138

هم‌خوان‌ها (حرف‌های بی‌صدا): 140

ترکیب حرف‌هایی که از درون بینی تلفظ می‌شوند. 145

شناخت کشش واکه‌ها (مصوت‌ها) 146

جمله‌های توپوق‌آور. 148

تاکید یا تکیه بر واژه یا بخشی از جمله. 148

هشیاری.. 149

زیبایی تلفظ.. 150

حرف‌های گوش‌خراش… 151

تمرین برای رسیدن به بیان درست… 153

گویندگی زیبا 159

نَفَس و قدرت بیان. 160

درست خرج کردن نفس…. 160

نفس گرفتن میان جمله. 161

حالت و لحن.. 161

تمرین، همه چیز را به کمال می‌رساند. 165

چه‌گونه از سخن‌مان مهربانی بتراود. 166

چه‌گونه بخندیم. 167

چه‌گونه گریه کنیم؟. 169

 نقش‌های خشن.. 171

چه‌گونه به جای نقش اول صحبت کنیم.. 174

چه‌گونه شیرین صحبت کنیم، چه‌گونه به جای کمدین‌ها بگوییم

و مردم را بخندانیم.. 180

انواع کمدی.. 184

1ـ کمدی موقعیت… 184

2ـ کمدی شخصیت… 185

3ـ کمدی لهجه. 186

4ـ شیرین‌سخنی.. 187

5ـ مسخره‌بازی.. 188

6ـ دلقک‌بازی.. 191

گویندگی به جای کودکان و خردسالان. 192

گویندگی به جای نوجوانان. 193

گویندگی در فیلم‌های کارتون. 193

دوبله‌ی فیلم‌های اقتباس شده ازآثارادبی کلاسیک…. 194

گویندگی در فیلم‌های کلاسیک…. 195

هماهنگی با چهره. 204

روایتگری فیلم‌های مستند. 207

نوع صدای روایتگر. 209

روان‌شناسی مخاطب… 210

پرهیز از یک نواختی.. 211

انتخاب لحن.. 212

فیلم‌های خبری.. 213

فیلم‌های ورزشی.. 214

فیلم‌های صنعتی.. 214

فیلم‌های علمی و آموزشی.. 215

گویندگی آنونس…. 216

نوشتن آنونس…. 216

گوینده‌ی آنونس…. 217

معرفی‌نامه. 220

تعهدنامه. 221

ویژگی‌ها و محل دانشکده. 222

کتاب سوم. نگاهی به تاریخ سخن‌گویی فیلم‌ها به فارسی.. 227

زن سنگدل سومين فيلم فارسي.. 237

دزد بغداد به عربي و هندوستاني.. 238

ايران نو فيلم.. 243

اختراع «تبديل صداي فيلم» 248

يك آگهي بی‌سابقه. 250

طوفان فرو می‌نشيند. 251

کتاب چهارم تالار مشاهیر. 253

پیش‌سخن

تبریک عرض می‌کنم! پس، شما هم تصمیم گرفته‌اید دوبلور شوید. دوبلوری کار جذابی ا‌ست، بسیار تنوع دارد. در این کار هر روز فیلم جدیدی دوبله می‌شود، و جذابیت‌اش پایان‌ناپذیر است. شاید هیچ کاری جذابیت کار دوبلاژ را نداشته باشد. اما دوست من، در این کار پول چندانی نیست. با این کار هرگز پول‌دار نخواهید شد. اگر به قصد پول پارو کردن به این کار روی آورده‌اید، اشتباه کرده‌اید. این کار فقط به شما رضایت معنوی می‌دهد. در عوض شما باید شور و اشتیاق به پای‌اش بریزید؛ باید تا می‌توانید ذوق و استعداد خرج‌اش کنید تا پاسخ‌های مثبت از آن بگیرید.

رُک و پوست‌کنده بگویم اگر استعداد هنرپیشگی دارید، یا اگر به‌تازگی از رشته‌ی بازیگری فارغ‌التحصیل شده‌اید سراغ این کار بیایید. اگر شخصی خجالتی هستید که با دو سه کلمه حرف زدن جلوی دیگران، هفت رنگ رنگین‌کمان در چهره‌تان آشکار می‌شود، اگر هرگز روی صحنه نرفته‌اید، در تئاترهای دبستان و دبیرستان شرکت نکرده‌اید، اگر استعداد تعریف کردن لطیفه برای دیگران را ندارید، به این کار نیایید که موفقیتی نصیب‌تان نخواهد شد.

افزون بر استعداد، دوبلوری پیش‌نیازهای دیگری هم دارد که در این نوشتار به آن‌ها پرداخته‌ام. در واقع در کتاب دوم این نوشتار پیش‌نیازهای دوبلور آرمانی را شرح داده‌ام. این دو کتاب را با تجربه‌‌ی پنجاه‌ویک ساله در زمینه‌های بازیگری، گویندگی، مدیر دوبلاژی، ترجمه، و دیگر کارها نوشته‌ام.

تجربه‌ی بازیگری من حدود شش سال از 1334 تا 1340 را در بر می‌گیرد که سه سال آن نمایش‌های دبیرستانی و غیرحرفه‌یی را شامل می‌شود، و سه سال آن حرفه‌ای‌ست در نمایش‌هایی چون:

  • شاهزاده خانم تاتیانایا

به همراه: وحدت، سارنگ، روشنیان، مصدق، بهمنیار، جلیلوند، مورین، اسودی (فخری خوروش)

  • افیون

به همراه، اسدزاده، .والامقام، جلیلوند، مهرزاد، مصفا

  • محلل

به همراه: وحدت، مصدق، ناصر ملک‌مطیعی، تهمینه، پرخیده، جلیلوند

  • محاکمه ماری دوگان

به همراه: علی تابش، سارنگ، روشنیان، اسودی

و چند نمایش دیگر

و دو فیلم سینمایی به کارگردانی حسین مدنی:

1) شانس و عشق و تصادف

به‌‌همراه: وحدت، دلکش، کاووس دوستدار، شهرزاد (شمسی فضل‌اللهی)

2) خانم عوضی گرفتی

به همراه: فرانک، فاضلی، مقبلی، همایون

من، فقط در نمایش افیون نقش بزرگی داشتم، که یکی از نقش‌های مکمل به‌شمار می‌آمد. در باقی نمایش‌ها، نقشم، فرعی بود.

تجربه‌ی دوبلاژ من از 1337، و یک سال پس از ورودم به تئاتر حرفه‌یی آغاز می‌شود. در یک سال وارد دوبله و وارد دانشگاه شدم و رشته‌ی زبان انگلیسی در دانشسرای‌عالی را به دو رشته‌ی دیگر معقول و منقول و ادبیات ترجیح دادم.

در بیست سالگی و آغاز جوانی وارد دوبله شدم، و دوبله هم هنوز خودْ بسیار جوان بود. بضاعت اندکم در زبان انگلیسی، در آن سال‌های آغاز دوبلاژ، به پیشرفتم کمک بسیار کرد. با دو سال تجربه در کار دوبلاژ، مدیریت دوبلاژ فیلم تپۀ عشق به کارگردانی ساموئل خاچیکیان را در استودیو «آژیر فیلم» به‌عهده گرفتم.

در سال‌های بعد من گویندگی، مدیریت دوبلاژ، و مترجمی بسیاری فیلم‌ها را عهده‌دار شدم. در نخستین سال ورودم به دوبله، توانستم به آرزوی دیرینم، یعنی گویندگی آنونس هم برسم. و چند دهه است بهترین گوینده‌ی آنونس شناخته می‌شوم. در زمینه‌ی مدیریت دوبلاژ و گویندگی هم در شمار بهترین‌ها بودم، اما بهترین نبودم. در زمینه‌ی ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی نیز تجربه‌یی طولانی دارم. در طول سال‌ها اقامتم در استرالیا در شمار مترجمان رسمی بودم و از فارسی به انگلیسی هم ترجمه می‌کردم. به یاد ندارم کدام فیلم ها یا چه تعداد فیلم را به فارسی ترجمه کرده‌ام، شاید بیش از پانصد فیلم، اما تعداد کتاب‌های ترجمه‌ی من چندان زیاد نیست:

1) نشانه‌های تمدن در مریخ، چ 1، 1380، کتابی در زمینه‌ی پژوهش‌های فضایی

2) فیلم‌نوشت ماجرای نیمروز، چ 1، 1382. چ 2، 1385، فیلمی سینمایی به صورت کتاب.

1) فیلم‌نوشت پنجرۀ رو به حیاط، چ 1، 1382. چ 2، 1385، فیلمی سینمایی به‌صورت کتاب.

2) فیلم‌نوشت پیانیست، چ 1، 1382، چ 2، 1385، فیلمی سینمایی به‌صورت کتاب

3) فیلم‌نوشت بیمار روانی، چ 1، 1385، فیلمی سینمایی به‌صورت کتاب

4) بررسی ادبیات مانوی، چ 1، 1384، چ 2، 1386، کتاب درسی دوره‌های فوق لیسانس و دکتری

5) واژه‌نامه‌ی‌ ادبیات مانوی، چ 1، 1386، کتاب درسی دوره‌های فوق لیسانس و دکتری

6) آیین زرتشت، کهن روزگار و قدرت ماندگارش، چ 1، 1386، چ 2، 1387، چ 3، 1388، تاریخچه‌ی دین زرتشت

7) زندگی کوروش،  چ 1 و 2، 1388، کتاب تاریخی، اثر کزنوفُن

8) جسارت امید (اثر باراک اوباما)، چ 1، 1388

9) نمایشنامه‌ی مانی و کرتیر، اثر نویسنده، زیر چاپ

همچنین یک سال و اندی شریک استودیو راما، نزدیک به چهار سال شریک و مدیرعامل استودیو پاسارگاد، حدود ده سال شریک سه دانگ و مدیرمسئول سینما چرخ فلک بودم و در سال‌های زندگی در خارج از ایران، نزدیک به یک سال مسئول و مجری بخش فارسی رادیو SBS  در ملبورن بودم و مدتی نیز کارمند فنی صداگذاری و Foleyman در ویکتوری استودیوی لوس‌انجلس بودم.

از مؤسسان سندیکای گویندگان فیلم هستم ــ که اکنون نامش به انجمن تغییر کرده است. و در یک دوره دبیری سندیکا، یا مسئولیت عمده‌ی سندیکا را برعهده داشته‌ام.

آن‌چه را در این نوشتار آورده‌ام در جایگاه تجربه‌ی شخصی یکی از اهل فن در نظر بگیرید نه به‌صورت قانون. کوشیده‌ام به موضوع‌های متفاوتی در این نوشتار بپردازم تا شاید رضایت خاطر مخاطبان بیشتری را فراهم آورد.

نوشتار حاضر شامل چهار کتاب است. در کتاب یکم از آماده‌سازی فیلم برای دوبله گفته‌ام، که وظیفه‌ی مترجم و مدیر دوبلاژ و بازنویس را در بر می‌گیرد و در کتاب دوم از فن بیان و رازهای گویندگی در نقش‌های مختلف گفته‌ام. کتاب سوّم تاریخچه‌ی کوتاه دوبلاژ است، و کتاب چهارم تالار مشاهیر، یا تصویر دست‌اندرکاران دوبلاژ. به امید آن‌که سودمند باشد.

بی‌شک این کتاب بی‌شوق دادن‌ها و یاری رساندن‌های بستگان و دوستان به این شکل درنمی‌آمد و تا به این‌جا نمی‌رسید. بایسته است در آغازین بخش این کتاب از همراهی و یاری آنان یاد کنم:

امید بهبهانی، همسر عزیزم، که از آغاز تا پایان کتاب مشوق و مشاور من بود. شهراد بانکی، که آلبوم کم‌نظیر خود از تصاویر همه‌ی دست‌اندرکاران دوبلاژ را با لطف و صمیمیت در اختیار من نهاد و بخش پایانی کتاب ــ تالار مشاهیرــ از رهگذر هدیه‌ی ایشان شکل گرفت. جورج پطروسی، دوست صمیمی و فرهیخته‌ی دوبلاژ که با موشکافی ویژه‌اش کتاب حاضر را در مراحل پایانی خواند و نقطه‌نظرهای سازنده‌اش را ابراز کرد. محمد تهامی‌نژاد، برادر مهربانم که نتیجه‌ی پژوهش‌های درازمدت‌اش در تاریخ دوبله را سخاوتمندانه دراختیار من نهاد و من آن را به شکل کتابی جداگانه با همان رسم‌الخط و نگارش ویژه‌ی ایشان به این کتاب افزوده‌ام. اما یادداشت‌های ایشان که به‌صورت بخشی جداگانه در پایان آمده بود، در این‌جا به‌صورت پانوشت در زیر هرصفحه آمده است. (این پژوهش پیش‌تر به‌صورت جُستاری در نشریه‌ی فارابی به چاپ رسیده است.) همچنین، کتاب حاضر را از طرح نخستین تا شکل‌گیری نهایی با دقت و علاقه بررسید و خطاها را بازنمود. علیرضا رئیس‌دانایی، مسئول مؤسسه‌ی انتشارات نگاه، که با خوشرویی از چاپ و انتشار این کتاب استقبال کرد و به کوشش‌های من و دوستانم جامه‌ی عمل پوشاند. خانم اولدوز فروزیا که با اشتیاق و علاقه طراحی روی جلد این کتاب را پذیرفت و جلوه‌یی هنرمندانه و دلپذیر به آن بخشید. و سرانجام هوشنگ گلمکانی، سرور گرامی‌ام که با وجود مشغله‌ی بسیاری در مجله‌ی ماهنامه سینمایی فیلم بر من منت گذاشت و کتاب را در مراحل پایانی بررسی کرد، بر محتوای آن مهر تأیید زد و با راهنمایی‌های صمیمانه‌اش بسیاری ازخطاهای رسم‌الخط را اصلاح کرد.

وام من به این سروران بالاتر از آن است که با واژه‌هایی چند پرداخته شود، همه‌ی سطرهای این کتاب بازتاباننده‌ی ژرف‌ترین سپا‌س‌های همیشگی من به این گرامیان است.

ابوالحسن تهامی

شهریور ماه 1389

 

 

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “چه گونه فیلم دوبله کنیم”