یدالله رویایی ( شعر زمان ما 12)

یدالله رویایی

فیض شریفی

رویائی پس از خروج از زندان اولین شعرهای خود را در ۲۲ سالگی نوشت و در مجلات آن زمان با نام مستعار «رؤیا» منتشر کرد، و همزمان به تحصیلات خود در رشته حقوق سیاسی در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران تا اخذ درجه دکترای حقوق بین‌الملل عمومی ادامه داد؛ و از آن پس، در وزارت دارایی به استخدام درآمد و به عنوان ذی‌حساب و سرپرست امور مالی در ادارات و دیگر مراکز دولتی، از جمله وزارت آب و برق، سازمان تلویزیون ملی ایران و… به کار پرداخت.

او از موسسان شرکت انتشاراتی روزن بود. رؤیایی با چند شاعر دیگر، مانیفست «اسپاسمانتالیسم» را منتشر کردند که بعدها به خلق نگرش تازه شعری با عنوان «شعر حجم» منجر شد

شعر زمان ما نام عام كتاب‌هايى بود كه آقاى محمد حقوقى، به همّت انتشارات نگاه، هر فصل يكى از مجلداتِ آن را منتشر مى‌كرد. شاعران بزرگ معاصر ايران كه در اين كتاب‌ها، شاخصه‌ها و چگونگى شعرِ آنان و به تقريب همه‌ى جوانب كار آنان را دربرگرفته بود، نيما، اخوان، شاملو، سپهرى و فروغ فرخ‌زاد، بودند. مرگ تأثّرآور و نابهنگام آقاى حقوقى، باعث توقفِ اين مجموعه‌ها شد. شايد شش ماه پيش از اين اتفاق غم‌انگيز بود كه ايشان تلفنى از من خواست تا اين كار را پى بگيرم. اين مطلب را با مديريت انتشارات نگاه در ميان نهادم و ايشان با توافقات و تفاهمات و تعهداتى كه در قبالِ مجموعه‌هاى ياد شده دارند، پذيرفتند تا براى آشنايى بيشتر شاعران جوان و دانشجويان، شاعران ديگرى كه در ادبيات معاصر ايران تأثير بلامنازعى داشته‌اند، مورد نقد و تحليل و بررسى قرار گيرند.بر همين مبنا شاعرانى چون سيمين بهبهانى، نصرت رحمانى، نادرنادرپور، منوچهر آتشى، سياوش كسرايى، سيدعلى صالحى و… كه در پيوند با شاعران گروه اول بوده‌اند، در وهله‌ى اول در نقد و تحليلى خطى و زمانى مورد بررسى قرار مى‌گيرند. به معنى ديگر به‌جز چگونگى سرايش شعرها و زبان شعرى، درون‌مايه، جهان‌بينى و تأثيرپذيرى و تأثيرگذارى آنان، ساختار شعرى و فضاهاى ويژه و توانمندى‌هاى شاعرانه و ضعف‌هاى آنان، زمينه‌هاى سياسى
اجتماعى و تبيين و تشريح اشعار و ديدگاه شاعران و منتقدان و محققان در پايان كتاب مورد توجه قرار مى‌گيرد. طبعاً در نقد و بررسى آثار شاعران فوق‌الذكر، انتظار خواننده‌ى بيشينه خواه خلّاق آن است كه نگارنده اين سطور از نگره و نُرم خود و نه كپى‌بردارى از محقق قبلى، شاعر را در برابرِ ديدگان مخاطبان قرار دهد. بر همين مبنا، در اين نوشتار، بازنمون‌هاى تصويرى و بوطيقاى هنجارين و وزن عروضى و موسيقى درونى شعر و سبك فرودين و ميانه و فخيم و سنجه‌ها و سمفونى‌هاى رنگين‌كمانى و عقلانيت درونى و بيرونى و كرشمه‌سازى‌هاى هنرمندانه شاعر و همچنين كهن‌شيوگى، ميانه ميانى و مدرن گونگى شاعر هم در كانون نگاهِ نگارنده قرار گرفته است :

بنابر همين مقدمات است كه اين كتاب‌ها به دو بخش تقسيم شده‌اند.

مقدمه (همه شاخصه‌هاى سبكى شاعر)

 بدنه (به‌گزين شعرهاى شاخصِ شاعر)

.

225,000 تومان

جزئیات کتاب

وزن 250 گرم
ابعاد 21 × 14.5 سانتیمتر
پدیدآورندگان

فیض شریفی, یدالله رویایی

نوع جلد

شومیز

نوبت چاپ

سوم

قطع

رقعی

تعداد صفحه

304

سال چاپ

1402

موضوع

بررسی شعر معاصر

تعداد مجلد

یک

وزن

250

گزیده ای از کتاب یدالله رویایی (شعر زمان ما 12)

از تو سخن از به آرامی
از تو سخن از به تو گفتن
از تو سخن از به آزادی
وقتی سخن از تو می گویم
از عاشق از عارفانه می گویم
از دوستت دارم
از خواهم داشت
از فكر عبور در به تنهایی
من با گذر از دل تو می كردم
من با سفر سیاه چشم تو زیباست
خواهم زیست
من با به تمنای تو خواهم ماند
من با سخن از تو
خواهم خواند
ما خاطره از شبانه می گیریم
ما خاطره از گریختن در یاد
از لذت ارمغان در پنهان
ما خاطره ایم از به نجواها
من دوست دارم از تو بگویم را
ای جلوه ی از به آرامی
من دوست دارم از تو شنیدن را
تو لذت نادر شنیدن باش
تو از به شباهت از به زیبایی
بر دیده تشنه ام تو دیدن باش

در آغاز یدالله رویایی (شعر زمان ما 12) می خوانیم

بى‌هيچ ترديدى مجموعه‌ى بى‌نظير و پنج جلدى «شعر زمان ما» كه تفسير و تحليل گزيده شعرهاى پنج شاعر بزرگ معاصر: نيما، اخوان، شاملو، سپهرى و فروغ را شامل مى‌شود و طى ساليانى طولانى از سوى زنده‌ياد «محمد حقوقى» شاعر و محقّق فروتن فراهم آمده بود، گنجينه‌اى گرانبهاست از شعر روزگار ما كه انتشار آن با تلاش انتشارات نگاه ميسّر شد و جامعه‌ى ادبى اعم از روشنفكران و دانشجويان و ديگر اهالى فرهنگ از آن استقبال شايانى كردند و تجديد طبع چندباره‌ى هركدام از مجلّدات آن، گواه بارز اين ادعاست. دريغا در هشتم تيرماه 1388 محمد حقوقى، ملك اين جهانى وانهاد و به مصداق «اى بسا آرزو كه خاك شده»، كار تدوين مجلّدات بعدى شعر زمان ما، نافرجام ماند. آنچه اينك برابر خواننده است دوره‌اى جديد از اين مجموعه است كه به‌واقع حاصل تلاش و تتبّع محقق و اديب معاصر «فيض شريفى» است كه به روايت ايشان زنده‌نام «حقوقى» شش ماه پيش از فرونهادن قلم، دوام و پيگيرى و تأليف ساير مجلدات را بدو سپرده بود.

در دوره‌ى جديد، فراهم‌آورنده سروده‌هاى «سيمين بهبهانى»، «نادر نادرپور»، «سياوش كسرايى»، «نصرت رحمانى»، «منوچهر آتشى»، «سيد على صالحى»،
يدالله رويايى»، «فريدون مشيرى»، «شمس لنگرودى»، «حميد مصدق» و «حسين منزوى» را مطمح نظر قرار داده و بى‌آنكه صرفآ قصد تقليد از شيوه‌ى كار زنده‌ياد حقوقى را داشته باشد با روش و ديدى علمى و مدرن، با واكاوى و جستجوى برگ‌هاى ادبيات معاصر، ضمن تحليل و نقد اشعار هر شاعر، به‌گزينى از سروده‌هاى اثرگذار شاعران مورد بحث را نيز عرضه كرده است… انتشارات نگاه» مفتخر است در آغاز دهه‌ى پنجم فعاليت‌هاى فرهنگى‌اش، در كنار چاپ آثار بزرگان ادب معاصر ايران، بار فرونهاده‌ى زنده‌ياد محمد حقوقى را دگربار بر دوش گرفته و با چاپ ديگر مجلدات آن كه به سعى «فيض شريفى» فراهم آمده، اين بار را به سرمنزل مقصود برساند. به‌يقين اين مجموعه همراه با تجديد طبع مجلدات پيشين، چنانكه گفته آمد مجموعه‌ى «شعر زمان ما» را به گنجينه‌اى بى‌بديل بدل خواهد كرد كه هيچ آشنا به شعرى از آن بى‌نياز نخواهد بود…

در انتهاى كلام، يادى ديگر از «محمد حقوقى» اين استاد فرهيخته و شعرشناس شاخص داشته باشيم كه به‌قول سهراب سپهرى در شعر «دوست» :

«بزرگ بود

و از اهالى امروز بود

و با تمام افق‌هاى باز نسبت داشت…»

            عليرضا رئيسدانايى

سخن ناشر             7

پيش‌گفتار              9

شعر و زندگى و زمينه‌هاى ادبى و دگرديسى شاعر (يدالله رؤيايى) 11ـ الف : تكمضراب اول: (بر جاده‌هاى تهى) 13 ـ ب: تكمضراب دوم: «از دوستت دارم…» 14 ـ ج: تكمضراب سوم: «هفتاد سنگ قبر…» 16 ـ چشم‌اندازى تاريخي‌ـسياسى به يدالله رؤيايى و شعرهاى او 16 ـ غريب‌سازى و هنجارشكنى دفتر «از دوستت دارم» 21 ـ نقد و تحليل خطي‌ـزمانى و زبان و سبك شعرى يدالله رؤيايى 25 ـ الف: بخش اول 25 ـ تركيبات آركائيك 29 ـ تركيبات نوقدمايى (رمانتيك) 29 ـ تركيبات مدرن 30 ـ ب. بخش دوم: «دفتر شعر دريايى‌ها» 34 ـ ج: بخش سوم: شعر حجم با «دلتنگى‌ها» و… 40 ـ بررسى مبانى نظرى در شعر حجم 46 ـ تحليل بيانيه‌ى شعر حجم از نگاه رتوريك (بلاغى) و (علم‌بيان) 49 ـ د: «دلتنگى‌ها» 52 ـ تركيبات تصويرى 56 ـ ه : بخش چهارم: مجموعه شعر لبريخته‌ها (1348 به بعد) 57 ـ بخش پنجم: وزن و موسيقى در شعر يدالله رؤيايى 66 ـ «بسامد اوزان شعرى ديوان يدالله رؤيايى و تعداد شعرهاى سروده شده در هر وزن»  67

بر جاده‌هاى تهى                 71

مژده‌ى فردا 77 ـ بيا باشيم 79 – پشت پنجره 81 ـ دودها 83 ـ پنجره‌ام… 85 ـ تعبير 87 ـ از پنجره 89 ـ بر جاده‌هاى تهى 91 ـ سفر 94 ـ رفته 103 ـ پايان  105 ـ زبانى ديگر 107 ـ عاصى 109 ـ فقير و سگش 110 ـ  دوبيتى‌ها  111

از دوستت دارم                   113

بار 119 ـ پاييز سبز 121 ـ ميوه‌هاى ملال 123 ـ مسابقه 125 ـ در لحظه‌هاى درد 126 ـ از دوستت دارم 128 ـ جسمى 130 ـ حالت 131 ـ هربار…  133

شعرهاى دريايى                  135

 1 (دريا تمام وزش‌ها است) 141 ـ  3 (سكوت، دسته گلى بود) 142 ـ

7 (رويايى آب و دريا) 144 ـ  8 (دريا، رفيق كوچك من، دريا 145 ـ  9 (بر آب‌ها) 147 ـ  10 (و آب، كه از ديار هرگز) 148 ـ  13 (دريا، زبان ديگر دارد) 149 ـ 15 (مرگ را كو همتى تا جان ما) 150 ـ 16 (بر پله‌هاى دريا) 151 ـ

17 (دريا هميشه افشان است) 152 ـ  18 (ساحل، حضور ما را مى‌خواند)  153 ـ 19 (شن‌ها و ماسه، ابديت را) 154 ـ  22 (باد و خيزاب) 155 ـ  24 (در آسمان خسته) 57ـ  26 (با نخوتى بزرگ، صدا مى‌كرد) 159 ـ  27 (دستى ميان آينه و من) 162 ـ  30 (درياى عاشقان غريق)  163

دلتنگى‌ها        167

 1 (از دوردست عمر) 175 ـ  4 (ديار من همه‌ى طول راه بود) 180 ـ  5 (زيرا در آسمان) 181 ـ  6 (شب، در گريز اسب سياه) 183 ـ  8 (تا از سپيده گفتگوى مشروط) 185 ـ  9 (در باز بود اما) 187 ـ اى روح رهسپار 189 ـ  10 (بر ارتفاع زخم) 190 ـ  11 (قلبى ميان ما مى‌زد) 192 ـ  12 (در اوج خود كبوتر) 194 ـ 13 (و باد) 195 ـ  14 (از سطح سنگ) 196 ـ  15 (در گفتگوى ما) 197 ـ  17 (و بين آسمان و صبحانه) 199 ـ  19 (شب را به صحبتى) 201 ـ  20 (و شكل راه رفتن تو) 204 ـ  21 (در كوچه‌هاى شن)  207

لبريخته‌ها        209

 1 (از تو مى‌آيد آنچه كه منم) 215 ـ  5 (در چشمى باز) 216 ـ  6 (خميازه از كدام پهلو رسمِ) 217 ـ  8 (او در كجاى افق گوشه مى‌گيرد) 218 ـ  9 (شقيقه‌هاى من از
تكرار) 219 ـ  10 (آنجا كه نشسته‌اى) 220 ـ  11 (در هيئت هوا) 221 ـ  14 (به علف نگاه كه مى‌كند) 222 ـ  15 (جايى براى پاى تو) 223 ـ  18 (اندكى از هوا) 224 ـ  23 (وقتى كه سحرگاهان خوابم) 225 ـ  24 (سوى صداى تو در سپيده‌دم مرغ) 226 ـ  25 (در فاصله چيزى بگذار) 227 ـ  28 (عزيمت مس) 228 ـ

29 (مسافران رشد) 229 ـ  35 (همسايه‌ى تو طناب!) 230 ـ  36 (من از حصار و تو از انحناى دست) 231 ـ  39 (در آب دانشى است) 232 ـ  40 (كبوترانت را پرواز ده) 233 ـ  41 (با تو بهار) 234 ـ  45 (صدايت) 235 ـ  46 (از قله‌ى بلند تو سرريز مى‌شوم) 236 ـ  49 (وقتى كه قهرمانان از فريادند) 237 ـ  51 (معناى سكوت) 238 ـ  55 (در حاشيه‌ى حالت خود بودم) 239 ـ  57 (جاى جنون جهان كجاست) 240 ـ  58 (صداهايم مى‌برند) 241 ـ  63 (زهر تو از نگاه كبوتر ريخت) 242 ـ  65 (ميان صداها كه مى‌گريزم) 243 ـ  67 (پندار با بال‌هايى از آب)  244 ـ  71 (در راه بود مار) 245 ـ  73 (معناى سكوت) 246 ـ  76 (در نشستن تو عبور من) 247 ـ  90 (نشاط گوشت) 248 ـ  97 (ديرى است عمود) 249 ـ  102 (در حجره از فراغت و ناز) 250 ـ  107 (دست‌ها تاريك) 251 ـ  108 (من بگذرم اگر تو بمانى) 252 ـ  109 (وقتى كه فرار) 253 ـ  113 (تا بشنود از ميان خود باغ) 254 ـ  121 (ديوانه درد دارد) 255 ـ  125 (كنار تو تغيير فصل) 256 ـ  131 (سايه از سر ديوار مى‌گيرد) 257 ـ  135 (شقايقى كه مى‌شكفد) 258 ـ  139 (كلمه‌اى در ماوراء پا مى‌گذارد) 259 ـ  141 (املاء وقت) 261 ـ

144 (سنگى كه تويى) 262 ـ  146 (با بادهاى بيگانه) 264 ـ  147 (شاخه در هوا گريخته) 265 ـ  148 (ما مقصد آب را نمى‌دانستيم) 266 ـ  149 (از دوردست عبور مى‌كنم و) 267 ـ  159 (مى‌غلتد ناگاه) 268 ـ  160 (و زخم شانه‌هاى هوا را) 269 ـ  163 (از گوشه‌ى چشم) 270 ـ  164 (بهار فكر مى‌كند) 271 ـ 169 (اندازه مى‌گرفتم اگر او را) 272 ـ  170 (چه شاخسار سبزى روى…) 273 ـ 171 (وقتى كنار قلب تو ايستادم) 274 ـ  175 (آنچه مى‌دهى از توست) 275 ـ 176 (وقتى كه مركز حركت در باد) 277 ـ  179 (زيباتر از كُنام)  278

«هفتاد سنگ قبر»، «منِ گذشته: امضا» و «در جستجوى آن لغتِ تنها»          279

به گزين اشعار «هفتاد سنگ قبر»

 1 (در وقت مرگ) 287 ـ  2 (در خواب مى‌روم) 288 ـ  3 (صدايم كن) 289 ـ

4 (هميشه آنكه مى‌رود كمى از ما را) 290 ـ  5 (ترس تو از مرگ) 291 ـ

6 (خواب سبك، زمانى، زاير!) 292 ـ  7 (نورِ رها) 293 ـ  8 (من از تورق هفتاد سنگ قبر)  294

به گزين اشعار «منِ گذشته: امضا»

 1 «تنبيه» (آن كه شلاق مى‌زند،…) 295 ـ  2 (زيباترين امضاهاى بشريت…)  296 ـ  3 (پوچى شما حد ندارد)  297

به گزين اشعار «در جستجوى آن لغت تنها»

 1 (وقتى كه روح راه) 299 ـ  2 (ديوانه‌ىِ باد كيست) 300 ـ 3 (آسمانِ خالى از پرنده) 301 ـ  4 (و مرگ) 302 ـ  5 (چيزى از آينه در من مى‌كاهد) 303 ـ  6 (و رقص كشته بر نظاره‌ىِ ظهر)  304

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “یدالله رویایی ( شعر زمان ما 12)”